Razgovor o temi ,,Žene u nauci“ – razvoj nauke kao razvoj društva

U Rektoratu Univerziteta u Sarajevu, 26.09.2019. godine, održana je promocija Zbornika radova sa naučne konferencije „Bosanskohercegovačke naučnice/istraživačice i njihov istraživački rad“ te razgovor o temi „Žene u nauci“.

O Zborniku su govorili prof. dr. Dženana Husremović, dr. sc. Jasminka Hasić Telalović, prof. dr. Husnija Kamberović dok je procesom moderirala uposlenica Federalnog ministarstva obrazovanja i nauke, Vahida Krekić.

Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke je 13. i 14. aprila 2018. godine u saradnji sa Fakultetom humanističkih nauka Univerziteta „Džemal Bijedić“ u Mostaru i Udruženjem za modernu historiju iz Sarajeva organiziralo naučnu konferenciju pod nazivom „Bosanskohercegovačke naučnice i njihov istraživački rad“. Na konferenciji je učestvovalo 120 naučnica i naučnika, dok je u Zborniku objavljen 51 rad.

Pravo na obrazovanje predstavlja jedno od osnovnih ljudskih prava čije je ostvarenje od ključnog značaja za individualni razvoj ličnosti i njenu sposobnost da zahtijeva i koristi sva ostala ljudska prava. Pitanje društvenog položaja žena, a posebno njihovog prava na obrazovanje, u prošlosti je zavisilo od preovlađujućih klasnih i rodnih ideologija. Početni oblici institucionalnog obrazovanja žena, u prvom redu kroz odvojene „ženske“ škole sa posebno kreiranim programima, isticali su njihovu rodnu različitost i podređen položaj u porodici i društvu. Viši oblici obrazovanja i naučnog usavršavanja žena dugo su bili onemogućeni zakonskim barijerama. Mada su, posebno poslije Drugog svjetskog rata, napravljeni značajni pomaci, ipak su se sve do danas zadržali brojni stereotipi kada je u pitanju napredovanje žena u akademskoj i naučnoj karijeri i hijerarhiji.

Centar za promociju civilnog društva je ispratio i ovaj događaj jer vjeruje da bez razvoja nauke nema ni razvoja društva. Osnovne aktivnosti koje Centar realizuje su organizovanje konferencija, stručnih skupova, savjetovanja, seminara, radionica, provođenje kampanja javnog lobiranja, informisanja i promocije dobre prakse, a sve u cilju podizanja svijesti građana/ki o bitnim društvenim temama poput položaja žena u naučnom radu i istraživanju.

Predsjednik Udruženja za modernu historiju, prof.dr. Husnija Kamberović, istakao je važnost Zbornika jer on sumira biografije utjecajnih bosanskohercegovačkih naučnica, ali i onih izvan bh. granica što prikazuje mjesto Bosne i Hercegovine u razvoju nauke.

Prorektorica za naučno-istraživački rad, Dženana Husremović, pojašnjava da postoje rodni i profesionalni stereotipi te kako kasno interveniramo na iste; tek kada dijete želi upisati srednju školu ili fakultet. ,,Na koji način može djelovati na rodne i profesionalne stereotipe?  Potrebno je vršiti rane intervencije, edukacije za roditelje o tome kako oni utječu na definiranje rodnih stereotipa kod djece, edukacija nastavnica nauke, kreiranje kurikuluma koji omogućava praktičan rad, savjetovanja o razvoju karijere, ali da ta savjetovanja vode žene“ – obrazložila je Husremović.

Pomoćnik ministrice za nauku i tehnologije u Federalnom ministarstvu obrazovanja i nauke/znanosti, Jasmin Branković, naveo je da kod nas značajno raste broj žena u istraživačkom radu i naučno-nastavnom procesu, ali da ih još nema dovoljno na rukovodnim pozicijama. „U našim projektima i programima podrške broj žena i njihovih kolega gotovo je izjednačen. Nije bilo potrebe da uvodimo dodatne programe da bismo afirmirali žene, kao takve i njihov istraživački rad“ – naglasio je Branković.

Na promociji je naglašeno kako su iskustva evropskih zemalja pokazala da je udio žena naučnica na rukovodećim pozicijama značajno porastao u posljednjih nekoliko desetljeća, ali je još uvijek mnogo manji od njihove zastupljenosti u ukupnom broju zaposlenika na visokoškolskim i naučnim ustanovama. Također je evidentno da naučnice, čak i sa istim kvalifikacijama, najčešće rade na nižim pozicijama od njihovih muških kolega. Zbog toga su vlade mnogih zemalja ali i univerziteti u Evropi i SAD-u kreirali programe istraživanja i promocije ravnopravnosti žena u akademskom okruženju.